ကၬဳိပ္စွ္ဂႝန္မြဲ၊ မန္စွ္နဲမြဲ

မြဲ

မိႝဟ္မြဲ မြဲဗုီ ၊
မႝိဟ္႓ါ ႓ါဗုီ၊ ဟုီမၢးဟြံေဗႜတ္။

မန္မြဲ မြဲဗုီ၊ ဟုီေလ၀္ဟြံေဗႜတ္။

ဆဂး - မန္႓ါ ႓ါဗုီ၊ ဟုီဗုီဏံမၢး ဒးဂြရမန္။
မန္မြဲညှပႜန္၊ မန္မြဲပႜန္စုိပ္၊ ဍဳင္႓ုိပ္မန္မြဲ။
ကၬဳိပ္စွ္ဂႝန္မြဲ၊ မန္စွ္နဲမြဲ၊ ကုဪဒွ္ဇၞာပ္မန္မြဲညိ။

(မန္ဒးရး)
ကဗ်၀ြံ နဴမဂၢေၿဇန္မန္ ``လဂါံအာဇာနဲ´´၊ ကႝပ္ (၁)၊ သႝာံ ၁၉၉၉ ေတံေရာင္။

``မြဲကုဪမြဲပံင္ သဒးဒွ္မြဲ။ မြဲကုဪ႓ါပံင္ သဒးဒွ္မြဲ။ မြဲကုဪပိ၊ ပန္၊ စုဪကုဪစွ္ လၝီဠက္ကုိဋ္ေလ၀္ မန္သဒးဒွ္ လညာတ္သမၱီ မတြံဂး ညှသာမြဲ၊ နဲမြဲေရာင္´´
(နာဲတိမႝိက္)

ထံက္ရံင္ကုဪ ပုိဒ္အေရ၀္ လညာတ္လတူ၀ြံတုဲ အဲခ်ပ္ဗစာဂြံမြဲရ။ ဆဂး -- အဲဂွ္ စလုက္စုက္ ဿပြှပြဴ ဓနက္စက္ နဴကေဏံေတံညိကုီ။

လညာတ္ဟုီဂွ္ နဴကေဏံေတံမွ ဟုိတ္နဴသကအ္ရဲ ေကုာံ အာစာမိင္၊ အာစာဗေတာန္ နာနာတုဲ အဲစဂါမ္စမ္ရံင္ လၞာ္ဇုိင္ ဿဗလး ဓနက္စက္ ေရာင္။

ဂလာန္လတူေတံ၀ြံ ဍာံစၞတ္သန္။ မန္ဟုီမၢးဂွ္ ကၬဳိပ္စွ္ဂႝန္မြဲ မန္သဒးဒွ္မြဲေဟင္ေရာင္။ ဍန္ဍန္ေဂႜံေဂႜံမၢး မုမိက္ဂြံဟုီေရာေတွ္ တၝဲဏံ ဿအေခတ္ ဂေလာဗလာဲေၿဇေယွန္ ဏံ ပုိယ္မန္တအ္ေလ၀္ ဒွ္ကႜဳင္ကုဪ မလိက္အကၡရ္မန္ ဿကမ္ပ်ဴတာ၊ တုဲေတွ္ ဗြဲႀကၜဏံ မအကၡရ္မန္ ဒွ္ကႜဳင္အရာသမၱီ ဿယူနိကုဒ္တုဲ ညးသၞာမှဒှယာ မန္တအ္ကုီ၊ ညးမကုဪၿဇဟတ္ လၝတ္ဗွ္ေ၀င္ပ႐ုိင္ ဿဓနက္စက္ ဗုီဘာသာမန္ကုီ ကတုဪဒွ္ကႜဳင္တုဲ ေဇႝာ္ပၞ၀္ဂႜဳိင္တုိန္ ဇၞာပ္တၝဲဂြံဆုဪေကတ္ရ။

တၝဲဏံ ဌာန္ပ႐ုိင္မန္ဟုီမၢး မပတံ သႝံင္တုိင္၊ ကၜ၀ၜ၊ မန္ခါဏာဒါ၊ မန္ယူေရာပ္၊ ေဗာ္ကေလင္ဒက္ပတန္ ဍဳင္ဟံသာ၀တှ၊ ေဗာ္ဍဳင္မန္တၞိ၊ ဂေကာံသၞတ္မန္ လညာတ္တၞိ၊ ဂေကာံညှသၞဟ္ဂကူမန္၊ ပရုိင္ရာမည မပတံသာ္၀ြံ ေ၀ပ္သာ္ဓနက္စက္မန္ ကတုဪဒွ္ကႜဳင္အုိတ္ရ။ တုဲပႜန္- မြဲအဆက္ဓ၀္ ဟုိတ္နဴကုဪ ယူနိကုဒ္ သမၱီကႜဳင္အကၡရ္မန္တုဲ တၝဲဏံ ညးတႜ၀ါသနာ ဂမႜဳိင္ေလ၀္ ငၝဳဟ္မးႀသန္ ဟြံဒးအုိတ္မြဲသာ္ ဂြံေၿမာ္ထမံက္ထ႟း အကၡရ္ေ၀ါဟာမန္ ဿဗလးဓနက္စက္ မာန္ကုီဂွ္တုဲ ခႝံဗဒွ္တုိန္ ဗလံက္ဂါမန္ ဂြံဆုဪေကတ္ရ။ ဿဂွ္ မုပုိယ္ဂြံဆုဪေကတ္ တင္၀ါတ္ဂါတ္မြဲေရာ ဟုီေတွ္ ``ဟုိတ္နဴမန္တအ္ သုင္ေစာဲအကၡရ္မန္ နကုဪေကာန္ေဍင္ တႝဟ္ၿခာ´´။

အဲေတၞင္တၞဟ္မြဲသာ္ ဿဂကူပုိယ္မန္။ အရာလုဪမြဲဟြံဟုီ တႝဟ္ၿခာညးသကအ္၊ ကႝာင္ဗာင္ေဍံ တိတ္ကႜဳင္ဂႜဳိင္တုဲ သြက္ေကာန္ဗြဲႀကၜ စၜဗြဲဂတတအ္ ဒးဒွ္ေဍာင္စုိတ္မြဲရ။ တၝဲဏံေလ၀္ ေက်ာ၀္စမ္ .. အခိင္ေတံ နဴကႜာ ယူနိကုဒ္ ဟြံကတုဪဒွ္ဏီမၢးေတွ္ မန္ဿဍဳင္မန္ေတံ ဗြဲမဂႜဳိင္ သုင္ေစာဲအကၡရ္ေကာန္ေဍင္ ခႝံဗဒွ္နဴ မင္ကာန္စှ၊ ကၜမန္ကမ္ပ်ဴတာ တအ္ဂႜဳိင္တုဲ ဂကူမန္ဍဳင္သအာင္ လၝဳဪသုင္ေစာဲ ၀ွန္တ္ေအ၀ါန္မန္၊ လၝဳဪသုင္ေစာဲ ၀ွန္တ္ယူေရာမန္ အုိတ္ရ။ တုဲပႜန္- ႀကၜနဴယူနိကုဒ္ ကတုဪဒွ္ကႜဳင္တုဲ သြက္သုင္ေစာဲ ဿဗလးဓနက္စက္ဂွ္ လၝဳဪသုင္ေစာဲ ၀ွန္တ္ယူနိမန္၊ လၝဳဪသုင္ေစာဲ ၀ွန္တ္ႏ်ဴမန္၊ လၝဳဪသုင္ေစာဲ ၀ွန္တ္မန္ရာမည ဂြံဆုဪေကတ္ရ။ ဖအုိတ္ဂွ္မွ သုီေ၀ပ္သာ္၊ သုီဗလံက္မန္ေတွ္ အယာံမာတ္ စွ္ၿပင္ညိကုီဂွ္ သုင္ေစာဲမံင္ ၀ွန္တ္မအကၡရ္မန္ ေကာန္ေဍင္တႝဟ္ၿခာ မသုန္ဂကူၿပင္အာ ဣယ်ေတွ္ အတုိင္မဟာအာစာတအ္ လးလ၀္ဂႜံင္ဂွ္ ပုိယ္ညးသၞတ္ ေကာန္ဗြဲႀကၜ စၜဗြဲဂတတအ္ မူရၜမြဲ ဂြံကြာ္ဍံင္ဗက္ခုိဟ္ေရာ? မြဲတၝဲ ကာလအဲစိေစာန္ကႜဳင္ ကာလအဲေကႜာန္ခႝံ ေကာန္ေဍင္မြဲ ေလပ္ကႜဳင္ေတွ္ အဲေလ၀္ ေကႜာန္ခႝံေကာန္ေဍင္တၞိ တႝဟ္ၿခာမြဲပႜန္ေတွ္ အခိင္လုဪမွ မန္တအ္ဂြံဒွ္ ကၬဳိပ္စွ္ဂႝန္မြဲ၊ မန္စွ္နဲမြဲ မာန္ညိဂွ္ေရာ။ ႓ိုတ္အဲတီေတွ္ ေကာန္ေဍင္အကၡရ္ ေအန္ဂလိက္မၢး `မြဲ´ ဗုီ၊ `မြဲ´ ဂကူဓ၀္ရ။ ဒှၿဇာင္မအကၡရ္ ဗုီဒးစုိတ္ ဗုီမိက္ဂြံေက်၀္ဂွ္ ခႝံဗဒွ္မာန္ေရာင္၊ ဆဂး -အကၡရ္၀ွန္တ္မန္ဂွ္ သဒးဒွ္ ေကာန္ေဍင္မြဲေဟင္ေထက္ေရာင္။

နဴအခိင္ စပတံကမ္ပ်ဴတာ စုိပ္ဍဳင္မန္တၞိတၞိေတံ အကၡရ္၀ွန္တ္ မလိက္ဗၞာတအ္ေလ၀္ ႏြံတၜစုင္ေလင္ ေကာန္ေဍင္တႝဟ္ၿခာ ေကင္ဒွ္ကႜဳင္ကုီရ။ ဆဂး - ဗြဲႀကၜဏံ ေဍံတအ္ ယၞဳ၀ွန္တ္လုဪခုတ္ခုတ္ လၝဳဪဂွ္ေမတ္ထေရတ္၊ လၝဳဪဂွ္ေ၀န္ေအန္၀၊ လၝဳဪဂွ္ကဂ၀္ မပတံသာ္၀ြံ ဒှၿဇာင္မအကၡရ္ ဗုီဂြံေက်၀္ ပေယ်၀္လ၀္ တႝဟ္တႝဟ္ႏြံကုီေလ၀္ ေကာန္ေဍင္သုင္ေစာဲတအ္ဂွ္ ဒွ္မံင္မြဲေဟင္ေရာင္။ လညာတ္အဲေတွ္ ပြမသုင္ေစာဲ အကၡရ္မန္မြဲဓ၀္ ေကာန္ေဍင္တႝဟ္ၿခာမံင္ဂွ္ ဒွ္လက္သဏ္ လိက္ပတ္ဘာသာ၊ ဂကူမန္ဂြံေဇႝာ္ေမာ၀္ ဟြံေသင္ပုဟ္။ ဣဏံညးဟုီစ ဂႜဳိင္ညံင္ပကၜဗပုင္။ ယ၀္ဒးဟုီေဂႜံေဂႜံ ကံက္အဓိပၸါယ္ ဍန္ဍန္ေတွ္ လက္သဏ္မန္တအ္ ညှသာဟြံေသင္။ ဥပမာ -- နဴဂဌာနပ႐ိုင္ေတံ သုင္ေစာဲမြဲဗုီ၊ နဴဂေကာံ ဌာနပ႐ုိင္ဏံ သုင္ေစာဲမြဲနဲ၊ နဴသၞာပေရင္ ပုိန္ၿဒပ္ဂွ္ ဂႜဟ္ပတုိန္ ေကာန္ေဍင္မြဲဂႜံင္ေတွ္ လအ္ညိ ေအဂေကာံ မြဲကုဪမြဲတအ္ဂွ္ လညာတ္ပြမဂုိင္ရပ္လ၀္ ေကာန္ေဍင္ပုိယ္ေဏာင္ တက္ေလာဲ၊ ေကာန္ေဍင္ပုိယ္ေဏာင္ တက္မလိက္ေသာင္၊ ေကာန္ေဍင္ပုိယ္ေဏာင္ စကာဂြံၿပဟ္ မပတံသာ္၀ြံ အေစာဲလာံ ဒွ္အယာံမာတ္ ကယ်ာတ္ဓ၀ါတ္ ဖအုိတ္ေ၀င္အခိင္ ပၚထကးေ၀င္ ၿဇဟတ္ညှသာေရာင္။ ဒႝာဲဏံ ယ၀္ရေကာန္ေဍင္ အကၡရ္မန္ ဒွ္မံင္ `မြဲဗုီ၊ မြဲနဲ´ ဟတုဲေဏာင္ေတွ္ စႝးသဒးဒွ္ေ၀င္ ပြမကယ်ာန္ဓ၀ါတ္ ဖအုိတ္အခိင္ဂွ္ ပုိယ္ဂြံခ်ပ္ဂႝန္ ပေရာအစှဇန္ အဓာန္ဂတ မဒွ္အရာ ဂကူေဇႝာ္ေမာ၀္မၢး ဟြံခုိဟ္ပုဟ္ဟာ?

မြဲသာ္ပႜန္ - လၞဳဟ္တၝဲဏံ ညးေကာန္ဍဳင္ပလုိတ္တအ္ လၝတ္ကႜဳင္၀င္မန္သၞးဟြံက ဗုီဂြံဗွ္လိက္မန္၊ လိက္တၞံမန္၊ အကၡရ္မန္တအ္ဂွ္ေလ၀္ လၝတ္ကႜဳင္မံင္ေရာင္။ ညးတအ္၀ြံ ကာလႏြံဇေရင္ ပူဂုဪဂွ္မၢး လၝတ္ဗေတာန္ တက္လ၀္လိက္မန္ နကုဪေကာန္ေဍင္ပူဂုဪဂွ္တုဲ ကာလစုိပ္ကႜဳင္ ဇေရင္မန္တႝဟ္မြဲပႜန္မၢး ေကာန္ေဍင္ဂွ္ေလ၀္ ဟြံေသင္၊ "မန္တအ္သုင္ေစာဲ ေကာန္ေဍင္မူစိေရာ?" ေဍံဗဒွ္ကႜဳင္သၞာန္မၢး အရာေထင္ေသာဲသၞးဟြံက ကဆံင္ဂကူဇကုေလ၀္ သ၀္ေစွ္အာ ညံင္ညးဗႜဳိက္ဍာ္ဍာဍာရ။ ဣဏံဂွ္ ညံင္ဂြံဟံင္သႜဳင္ပတုိန္ ကဆံင္ေကာန္ဂကူ ဂွ္ ပုိယ္ပေတွ္ မဟာအာစာတအ္ရ။

ဿပြှပြဴ ဇေရင္ဒႝာဲပုိယ္ မံင္ဒၞံင္လၞဳဟ္၀ြံ ဗုီဂြံဆုဪေကတ္ဂွ္ လၜကုဪညိပႜန္ရ။ ဂကူေသံေဇႝာ္၊ ဂကူကေရင္တအ္ေရာင္။ ဂကူေသံေဇႝာ္တအ္ဂွ္ နဴဂေကာံေဍံတအ္ေတွ္ မြဲသႝာံမြဲ၀ါ ေဍံပတိတ္လိက္ ဗုီၿပင္လိက္မဂၢေၿဇန္ရ။ ဆဂး - ကာလေဍံတက္ ပတိတ္ဿလိက္ဂွ္ ေဍံတအ္ဒးစုတ္ ႓ုိတ္ပိဘာသာဒွ္မံင္။ ဣဏံဂွ္ ဘာသာေသံေဇႝာ္ ဖအုိတ္ရ။ ေဍံတအ္ဟုီ ေဍံတအ္ေအာန္စုိတ္။ ``ယၞဳဂကူမြဲဓ၀္ လိက္၊ အေရ၀္တိတ္ဒွ္အာ ပိပန္မၢး ၿဇဟတ္ပုိယ္ ဟြံေပင္ကၞဳိဟ္ပုဟ္´´ ေဍံဟုီ။ ကေရင္တအ္ေလ၀္ ယၞဳဂကူကေရင္ မြဲဓ၀္ဂွ္ လိက္၊ အေရ၀္ တႝဟ္ၿခာတိတ္အာ ႏြံကုီတုဲ ေဍံတအ္ေလ၀္ ေအာန္မံင္စုိတ္ ဗုီေဍံတအ္ရ။ ေဍံတအ္သၞာန္အဲ .."မန္တအ္ေရာ?" အဲဂွ္ေတွ္ သုီေကတ္စ စရာဲလတူဂကူ ဇကုကုီ၊ သုီမိက္ဂြံထ႟း ၿဇဟတ္ဂကူပုိယ္ ေကာံကေလာံ ညှသၞဟ္ဒွ္မြဲတုဲ အဲသြဟ္ ``ပုိယ္မန္မၢးဂွ္ အေရ၀္ကုီ၊ လိက္ကုီ၊ `မြဲ´ ရ´´။ ဆဂး -- အဲဟြံဂံင္ကုဪေဍံတအ္တီ ဒဒွ္ရမန္တအ္ စုိတ္ဂႜာန္ ဆာန္ေကာန္ေဍင္စုင္ သုင္ေစာဲမံင္တႝဟ္ၿခာ။ အဲဟြံလၜကုဪေဍံ အေရ၀္ဏံဂွ္ အဲဠာန္စေဍံဟြံေသင္။ ပႝဳက္ဓလုက္ဟုီဂွ္ ႏြံသုီညးဖအုိတ္ရ ေသင္ဟာ။

ေအဗုီဟုီဂွ္ရေလ၀္ ..... ပိုယ္မန္တအ္ ဂေကာံမှဒှယာမန္ကုီ၊ ဂေကာံတႜပညာမန္ ညးမစိေစာန္ ဿကြတ္စက္ကမ္ပ်ဴတာကုီ တုဲေတွ္ ပုိယ္ညးဗက္လက္ကရၜတအ္ကုီ (ပုိယ္ညးဗက္လက္ကရၜဟုီဂွ္ ဗြက္ႀကၜရ၊ မဟာအာစာတအ္ ေဖ်ံတင္ေဂႝင္ ဗုီၿပင္တပ္ေတွ္ ပုိယ္ညးဗြက္ႀကၜ ကြာ္ဗက္တပ္တပ္ကုီ၊ ညံင္ဂႜၜဥႆဘ အာဂတပႜတရၜကုီေရာင္) နကုဪကၬဳိပ္စွ္ဂႝန္မြဲ၊ အကၡရ္မန္ ေကာန္ေဍင္မြဲ၊ မန္စွ္နဲမြဲ ကုဪဂြံဒွ္ဇၞာပ္မန္မြဲညိဂွ္ ဗတုိက္ဖေအာ၀္ဏာ ဗြဲမအဲပရဲရ။

မြဲအဆက္ဓ၀္....။ အဲတင္ဂုဏ္ကုဪ ရဲမိႆဟာဲအဲ ဗညာလၢန္ရာံ ညးမဘုိင္ထ႟းကုဪနဲကဲ ဗုီၿပင္ညံင္ဂြံေကႜာန္ဗဒွ္ ဗႜံက္မန္၊ နဴဂွ္ပႜန္ နဴဂေကာံမှဒှယာမန္ တအ္ကုီ၊ အာစာမိင္၊ အာစာကုဪနဲကဲ သြက္ဂြံနိႆဲအုိတ္သုီကုီ၊ ေကုာံ အလုံေကာန္ဂကူပိုယ္ ညးမကုဪၿဇဟတ္ထံက္ပင္ သြက္ဂကူဘာသာ၊ သာသနာမန္ ဂြံေဇႝာ္ေမာ၀္တအ္ဂွ္ တင္ဂုဏ္တုဲ ကုဪဒွ္တသုိက္အုိတ္ညိ။

အဲေကတ္စရာဲမြဲဂွ္ေတွ္ တၝဲဏံ၊ တၝဲယး၊ ဂတနဴဏံ မလိက္အကၡရ္မန္ ႀကက္ဗ်ာပ္ႀတးေပင္မံင္ အလုံဓနက္စက္တုဲ ညးေလာကတအ္ တီကႜဳင္ `မန္´ ေရာင္ဂွ္။ ဗုီလုဪဟုီဟုီေလ၀္ ...မအကၡရ္မန္ အခိင္ေတံ မပတံက်ာ္ေဇႝာ္ အာစာတႜေ၀ွာံ စုဪကုဪဒးဒုင္ကုတ္ လပုဟ္တဲ မင္မြဲကႜဳင္ လိက္ပတ္မန္ဂွ္ တၝဲဏံ အဲေလ၀္ နဒဒွ္မဗတှမြဲေဍာင္ တာလ်ဳိင္မြဲဒကုတ္မြဲဒကၜ ေရင္တႜဳင္တုဲ ႓ုိန္ဒးခ်ဴစုတ္ က၊ ခ၊ ဂ၊ ဃ၊ ငၝ စုဪကုဪ ႓၊ အ၊ ၟ ဟေဍံေလ၀္ ႀကက္ခ်ဴဗေပင္စုတ္မံင္ ဿေကာန္ဗႜံက္သၞတ္အဲေဏာင္။ ညံင္ရၜအေရ၀္မန္ ဟုီလ၀္ႏြံ ``ဟြံဒးရာန္ကုဪလွဳဲ ပတုဲကုဪဖုဪဂႜဳိင္ ဂုိင္ကပွ္ေလပ္မၢး ဒွ္ငၝဳဟ္မးဍဳင္´´။